Δεν είναι λίγες οι φορές που ο προπονητής μίας ομάδας κατά την αναπτυξιακή ηλικία, προβληματίζεται για την εγκυρότητα ή την αξιοπιστία της προπόνησης που πραγματοποιεί. Το ερώτημα «αν είναι σωστό αυτό που κάνω» έχει προβληματίσει όλους μας κάποιες στιγμές της προπονητικής διαδικασίας.
Παρακάτω θα δοθούν παράμετροι φυσικής κατάστασης & βιολογικής ανάπτυξης για παιδιά και εφήβους, ελπίζοντας να λυθούν κάποιες από τις απορίες που όλους μας προβληματίζουν ή να πιστοποιηθούν αυτά που ήδη γνωρίζουμε.
Γράφει ο Βαγγέλης Μπέκας, Προπονητής Φυσικής Κατάστασης, Εκπαιδευτής Ποδοσφαίρου
Η φυσική κατάσταση είναι μία παράμετρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας του εκκολαπτόμενου ποδοσφαιριστή, η οποία είναι σε πλήρη συνάφεια-εξάρτηση και απόδοση με τον βασικό προπονητικό στόχο…. Το παιχνίδι!
Η μορφή της φυσικής κατάστασης είναι μια συνεχώς εξελισσόμενη κατάσταση, η οποία αναπτύσσεται παράλληλα με την ηλικία του παιδιού.
Από την στιγμή της γέννησης του το παιδί προπονεί με έμμεσο τρόπο την φυσική του κατάσταση μέσα από το παιχνίδι & με άμεσο χρησιμοποιεί τα αποτελέσματα της, για την κινητική & βιολογική του ανάπτυξη.
Η πρώτη αυτή μορφή άσκησης, αρχίζει να αποκτά όλο και μεγαλύτερη αξία όσο μεγαλύτερη γίνεται και η ηλικία του.
Εάν θα μπορούσαμε να παντρέψουμε ηλικία-φυσική κατάσταση & παιχνίδι θα κατηγοριοποιούσαμε την ανάπτυξη του παιδιού σε:
1) Ηλικία 0-4 ετών: Στόχος φυσικής κατάστασης …η κινητική εξέλιξη, μέσα από την βιολογική του ανάπτυξη και την εκτέλεση όσο περισσότερων μορφών σύνθετης άσκησης. Δηλαδή, ΠΑΙΧΝΙΔΙ !
2) Ηλικία 4-6 ετών: Στόχος φυσικής κατάστασης… η εφαρμογή του παιχνιδιού μέσα στην διαδικασία της κοινωνικοποίησης του παιδιού. Η αρχή του ομαδικού παιχνιδιού & η κατανόηση ρόλων & κανόνων στο πλαίσιο της ομάδας.
3) Ηλικία 7-8 ετών: Στόχος φυσικής κατάστασης …στοιχεία όπως η ισορροπία & ο γενικός συντονισμός αρχίζουν να συμπληρώνουν την διαδικασία του, “απλά διασκεδάζω παίζοντας”.
4) Ηλικία 9-10 ετών : Στόχος φυσικής κατάστασης …στον συντονισμό αρχίζει να μπαίνει μεγαλύτερη εξειδίκευση, η ισορροπία μετονομάζεται σε ιδιοδεκτικότητα με τις ανάλογες προσαρμογές, ενώ το παιδί βιολογικά μεταφράζει όλες τις μορφές προπόνησης (αναερόβιες αγαλακτικές, γλυκολυτικές ή Οξειδωγλυκολυτικές) σε αερόβια μορφή άσκησης. Η δύναμη δεν αξιολογείται ακόμα σαν παράμετρος φυσικής κατάστασης, όχι γιατί δεν υπάρχει, αλλά γιατί δεν ασκείται συστηματικά.
5) Ηλικία 11-12 ετών: Στόχος φυσικής κατάστασης …Σε αυτό το τελευταίο στάδιο πριν από την “ορμονική επανάσταση” του οργανισμού, έχουμε αύξηση της ικανότητας αφομοίωσης νέων κινήσεων συντονισμού, ιδιοδεκτικότητας & τεχνικών απαιτήσεων μέσα από το παιχνίδι. Αρχή προπόνησης της δύναμης μέσα από την εκμάθηση ελέγχου του σώματος & της σωματικής επαφής των αντιπάλων. Υψηλή αερόβια ικανότητα και αρχή ανάπτυξης αναερόβιου συστήματος.
6) Ηλικία 13-14 ετών: Στόχος φυσικής κατάστασης …Η “φτωχή μαθησιακά” μα “πλούσια αναπτυξιακά” ηλικία. Έχουμε αύξηση του μυϊκού ιστού, του σκελετικού συστήματος και της ορμονικής επανάστασης του οργανισμού, σε μία κρίσιμη βιολογικά περίοδο. Η ακρίβεια του συντονισμού χάνεται μαζί με μέρος της ιδιοδεκτικότητας και της… ηρεμίας. Η αδυναμία συγκέντρωσης χαρακτηρίζει το παιδί. Το αναερόβιο του σύστημα ωριμάζει ραγδαία. Η παραγωγή γαλακτικού οξέως αρχίζει να γίνεται μετρήσιμη & αποκτά αξία στην προπονητική διαδικασία. Ενώ η δύναμη βελτιώνεται μέσα από την χρήση του σώματος, σε σταδιακά αυξανόμενες δυνάμεις & ροπές, με ή χωρίς συμπαίκτη & αντίπαλο.
7) Ηλικία 15-16 ετών: Στόχος φυσικής κατάστασης …Ενεργοποίηση όλων των ενεργειακών συστημάτων του παιδιού. Εισαγωγή στη συστηματική προπόνηση ταχύτητας, με ένα σαφώς πιο ώριμο αναερόβιο σύστημα. Εφαρμογή όλων των ειδών καρδιοαναπνευστικής προπόνησης, με σταδιακή αύξηση των ερεθισμάτων. Χρησιμοποίηση εξωτερικών αντιστάσεων δύναμης, με παράλληλο προγραμματισμό αύξησής τους, ως προς την ποικιλία των ασκήσεων & την κλιμάκωση των επιβαρύνσεων.
8) Ηλικία 17-18 ετών: Στόχος φυσικής κατάστασης ….Έχουμε το στάδιο της τελειοποίησης, των παραμέτρων φυσικής κατάστασης. Υπάρχει πλήρη ωρίμανση των βιολογικών συστημάτων, άρα και ικανότητα για συστηματική προπόνηση υψηλής έντασης σε όλες τις ειδικές & μη μορφές τους. Εάν έχει γίνει σταδιακή προπόνηση των ενεργειακών του συστημάτων κατά το παρελθόν, έχουν τεθεί οι βάσεις για έναν ποδοσφαιριστή υψηλού επιπέδου.
* Όταν η τιμή αξιολόγησης είναι μία, η τιμή είναι κοινή για αγόρια και κορίτσια. Όταν είναι διπλή, ο πρώτος χαρακτηρισμός αναφέρεται στα κορίτσια.
* Είναι σημαντικό στην συνέχεια να γίνει καθορισμός της εξελικτικής διαδικασίας σε παράγοντες όπως η δύναμη και η ταχύτητα ανάλογα την ηλικία και το φύλο μιας και η σύγχρονη μορφή της προπόνησης ποδοσφαίρου, τα χρησιμοποιεί ως δείκτη ποιότητας της προπονητικής διαδικασίας.
Μετά από τον καθορισμό των αθλητικών χαρακτηριστικών για κάθε αναπτυξιακή ηλικία, πρέπει να αναφέρουμε περιληπτικά τις ιδιαιτερότητες των ενεργειακών μηχανισμών που χαρακτηρίζουν το αγόρι απ’ το κορίτσι, το παιδί απ’ τον ενήλικα.
- Η αναερόβια γαλακτική απόδοση επηρεάζεται από την ηλικία & το φύλο.
- Τα παιδιά παράγουν λιγότερη αναερόβια ενέργεια & περισσότερη αερόβια κατά την προπονητική διαδικασία.
- Ο λόγος που έχουν τα παιδιά χαμηλότερη αναερόβια απόδοση, είναι ο φτωχότερος βιοχημικός εξοπλισμός των κυττάρων τους .
- Τα παιδιά δεν έχουν ανεπάρκεια παραγωγής γαλακτικού οξέως (γ. ο), αλλά αυξημένη ικανότητα απομάκρυνσης του από το αίμα.
- Η αναερόβια μορφή προπόνησης δεν αντενδείκνυται στην παιδική ηλικία.
- Η συστηματική προπόνηση βελτιώνει το αναερόβιο σύστημα σε μεγάλο βαθμό. Απλά η προσαρμοστικότητα των αναερόβιων παραμέτρων είναι περιορισμένη ή και ανύπαρκτη.
- Η δρομική οικονομία των εφήβων είναι χαμηλότερη λόγω ατελούς νευρομυϊκού συντονισμού των κινήσεων τους.
- Το αναερόβιο κατώφλι τους είναι επίσης χαμηλό.
- Η κληρονομικότητα και η πρώιμη βιολογική ωρίμανση, επηρεάζουν τους ενεργειακούς μηχανισμούς απόδοσης ενός παιδιού. (Κλεισούρας 2004).
ΤΕΛΙΚΑ
Οι παράγοντες προπόνησης που χρησιμοποιούνται απ’ τον εκάστοτε προπονητή, πρέπει να σχετίζονται πρώτα με την υγεία και μετά την αθλητική απόδοση των παιδιών.
Τα ενεργειακά συστήματα υπάρχουν σε πληρότητα στον παιδικό οργανισμό, απλά βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση λόγω του φτωχού βιοχημικού δυναμικού του.
Η αερόβια προπόνηση προκαλεί αερόβιες προσαρμογές, η αναερόβια αναερόβιες, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό & η γαλακτική σχεδόν καθόλου προσαρμογές στις ηλικίες μέχρι 12-13 ετών.
Τα παραπάνω μας επιβεβαιώνουν, ότι στην προπόνηση των αναπτυξιακών ηλικιών δεν είναι μία μη προγραμματισμένη & τυχαία δομημένη διαδικασία, αλλά ένα χτύπημα στον ΣΤΟΧΟ των ενεργειακών συστημάτων του παιδιού, με μεθοδικότητα, γνώση, υπομονή & ΑΓΑΠΗ!
ΕΥΧΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΣΩΣΤΗ ….ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ!
ΜΠΕΚΑΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ
ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ,
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ
Σχόλια
